آیا از تندخوئی و عصبانیت رنج می‌برید؟

یکی از حالات بد و ناراحت کننده در بعضی از اشخاص عصبانیت و تندخوئی است و بسیاری از حوادث غیر مترقبه و دور از انتظار موقعی پیش می‌آید که شخص عصبانی شده و کنترل خود را از دست بدهد. بد نیست بدانید که در بدن ما سه نوع دستگاه عصبی وجود دارد:

۱) مغز که در کاسه سر قرار گرفته و دارای اهمیت و وظایف حیرت‌آوری است که هنوز پس از سال‌ها مطالعه و تحقیق تمام وظایف و اعمال آن برای ما شناخته شده نیست. به‌طور کلی بعضی از اعمال بدن مستقیماً به وسیله مغز انجام می‌گیرد مثل فرمان دادن به بسیاری از عضلات و اعضاء، کنترل کردن سیستم‌‌های عصبی دیگر ”یعنی به‌عنوان یک فرمانده مقتدر کار اعصاب خودکار را در شرایط خاص کنترل می‌کند“. مراکز اعصاب واقع شده در مغز را اعصاب مرکزی می‌نامند.

۲) سیستم اعصاب سمپاتیک که در کنار مهره‌های ستون فقرات به صورت غده‌های کوچک عصبی دیده می‌شود و رشته‌های خود را به تمام قسمت‌های بدن می‌فرستد و کارهای زیادی انجام می‌دهد. اعصاب سمپاتیک در اطراف عروق به‌خصوص شریان‌های بزرگ به صورت شبکه‌ای قرار گرفته‌اند. وقتی برای بدن حادثه‌ای رخ دهد مثلاً به خونریزی دچار شود و خون زیادی از دست بدهد بدن برای کم کردن ظرفیت و گنجایش رگ‌های خود با تحریکی که به وسیله اعصاب سمپاتیک انجام می‌شود تمام عروق را منقبض می‌کند یعنی با تنگ شدن عروق، با وجود خون کمی که در رگ‌ها وجود دارد می‌تواند حجم رگ‌ها را پر کند و به اصطلاح بدن با حجم کمتری از خون، مهم‌ترین وظیفهٔ خود را که رسانیدن خون به قلب و مغز است انجام ‌دهد. در چنین حالتی، اعصاب سمپاتیک از خود ماده‌ای به نام آدرنالین و در مراکز مربوط به همین اعصاب، نور آدرنالین ترشح می‌کند و همین کار یعنی ترشح این دو ماده باعث افزایش فشار خون و کم شدن حجم خون می‌شود.”البته تحریک اعصاب سمپاتیک گاهی کار سیستم عصبی پاراسمپاتیک را نیز کنترل می‌کند.

۳) سیستم پاراسمپاتیک از آن دسته از اعصاب خودکار است که کارش را مثل سیستم قبلی به طور اتوماتیک انجام می‌‌دهد. تحریک اعصاب پاراسمپاتیک باعث کند شدن ضربان قلب، گشاد شدن رگ‌های خونی، تحریک روده و دفع مواد زائد یعنی تخلیه مدفوع، تخلیه صفرا جهت هضم کردن غذا با ترشح ماده‌ای به نام استیل کولین و منقبض کردن کیسه صفرا، تحریک لوزالمعده برای ترشح سه آنزیم هضم کننده یعنی”آمیلاز“ ،”لیپاز“و”تریپسین“ برای هضم مواد نشاسته‌ای، چربی و پروتئین، تنگ شدن مردمک چشم، پائین آوردن فشار خون و… می‌شود.

سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک با هم به طور متعادل و هماهنگ کار می‌کنند. اکنون تصور کنید که شخصی یک‌مرتبه عصبانی شود، از کوره در رود و تعادلش را از دست بدهد. به اصطلاح خون جلوی چشمانش را بگیرد و این حالت، مرتباً تکرار شود. بدین ترتیب بسیار امکان دارد که در یکی از این موارد که دیگر اعصاب مرکزی روی سیستم اعصاب کنترل خود را از دست داده، فرد به کسی چاقو بزند، آدم بکشد، ظروف و اشیاء قیمتی را بشکند، خانه را آتش بزند، خودش را از بالای بام به پایین پرتاب کند، به‌سوی مردم تیراندازی کند و کارهای بسیار خطرناک و باورنکردنی انجام دهد. در چنین حالتی معمولاً بر اثر ترشح مقادیر زیادی آدرنالین فشار خون بیمار به شدت بالا می‌رود، نبض تند می‌شود، ضربان قلب بالا می‌رود و فرد تندخو فریاد می‌کشد، حریف و رقیب می‌طلبد و…

اگر در میان فامیل و دوستان خود چنین افرادی را سراغ دارید باید به آنها توصیه کنید تا غذاهائی بخورند که در بدنشان باعث ترشح زیاد آدرنالین نشود. یکی از این غذاها پنیر، به‌خصوص پنیرهای کهنه است که دارای تیرامین فراوان بوده و این تیرامین باعث تحریک مرکز عصبی و ترشح مقادیر زیادی آدرنالین و نور آدرنالین می‌شود و حالت عصبی چنین افرادی را صدچندان می‌کند. بهتر است این گروه از افراد اصلاً پنیر نخورند به‌خصوص آن که تیرامین در افرادی که زمینه ابتلا به میگرن را دارند باعث پیدایش سردردهای میگرنی شده و همین سردرد باعث عصبانیت بیشتر آنها می‌شود. توصیه می‌شود در چنین مواردی برای فرو نشاندن خشم بیمار، از داروهای آرام بخش استفاده کنید و فکر بیمار را از موضوع منحرف نمائید و از وجود افرادی که به شدت مورد علاقهٔ وی هستند کمک بگیرید. البته خورانیدن آب بسیار سرد به بیمار و حتی پاشیدن آب سرد به صورت او و دعوت شخص به آرامش،بسیار مؤثر است . ناگفته نماند که غذاهای خیلی شور نیز به ایجاد چنین حالتی کمک می‌کند بنابراین حساب کنید که اگر چنین شخصی پنیر زیاد بخورد و آن هم پنیر خیلی شور، چه اتفاقی خواهد افتاد؟!!! به هر حال بهتر است افراد تندخو، از خوردن نمک پرهیز کنند و یادشان باشد که گاهی در بعضی نان‌ها نیز نمک زیادی می‌‌‌ریزند. خوراکی‌هائی مثل پفک نمکی، خیار شور، هویج و گل کلم و بسیاری از خوراکی‌های دیگر که مملو از نمک هستند باعث تندخوئی می‌شوند.

برای رفع عصبانیت چه غذائی مفید است؟ یکی از بهترین خوراکی‌هائی که می‌تواند به طور اعجاب‌آور، تندخوئی را برطرف کند لیموترش است البته منظور لیموترش کوچک شیراز و جهرم و جنوب ایران است که به اصطلاح Lime نام دارد. این میوه خاص جنوب آسیا است و به نظر می‌رسد که اعراب این میوه را از هندوستان در سال‌های بین ۷۵۰ تا ۹۰۰ میلادی به کشورهای عربی آورده باشند.این میوه تا قبل از آغاز جنگ‌های صلیبی، برای اروپائیان نا شناخته بود و تازه از سال ۱۶۲۶ اروپائیان با آن آشنا شدند وتعدادی از درخت‌های آن را در کشور موزامبیک یافتند. از آن پس، به خاطر پیشگیری ملوانان از ابتلا به بیماری اسکوربوت ”که در نتیجه کمبود ویتامین c در بدن ایجاد می‌شود و موجب خونریزی می‌گردد“ هر روز به ملوانان تعدادی لیموترش ” به صورت جیره غذائی“ می‌دادند. بعدها کاشت این میوه در کالیفرنیا وفلوریدا مرسوم شد و بعد از سرمای شدید فلوریدا در سال ۱۸۹۴ به کلی مزارع لیموترش این ایالت از بین رفت و کاشت آن به ایالت کالیفرنیا منحصر شد. خوردن لیموترش برای مبتلایان به پادرد همچنین برای کسانی که خونشان خاصیت اسیدی دارد بسیار مفید است زیرا خون را قلیائی می‌کند. بعضی از محققین آن را wonderfulcoolerforthebrain نام داده‌اند. این ماده خشم را به سرعت برطرف می‌کند و نفرت را می‌زداید. بهترین راه برای مصرف کردن لیمو ترش ریختن آب لیمو ترش تازه، بر روی غذاهاست. آب لیموئی که از قبل گرفته شده و در شیشه ریخته‌اند، خاصیت و تأثیر چندانی ندارد.