شقاق نوک سینه یا ترک نوک پستان، یکی از مشکلات شایع پوستی است که به خصوص در دوران بارداری و شیردهی بسیار دیده می‌شود. این مشکل می‌تواند باعث درد شدید، التهاب و حتی عفونت در ناحیه نوک سینه و آرئول (ناحیه تیره اطراف نوک سینه) شود. شقاق سینه در بارداری اگر درمان نشود، ممکن است روند شیردهی را مختل کرده و سلامت مادر و کودک را تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله جامع، با علت‌ها، علائم، درمان‌های خانگی و پزشکی و روش‌های پیشگیری از شقاق نوک سینه به طور کامل آشنا خواهید شد.

شقاق نوک سینه چیست؟

شقاق نوک سینه یا ترک نوک پستان به ترک‌های کوچک، دردناک و گاهی خونریزی‌ کننده گفته می‌شود که روی پوست حساس نوک سینه و آرئول به وجود می‌آید. این ترک‌ها معمولاً به دلیل خشک شدن، کشش بیش از اندازه یا آسیب مکانیکی ایجاد می‌شوند. این مشکل می‌تواند در هر فردی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در زنان باردار و شیرده دیده می‌شود. اصطکاک زیاد ناشی از ورزش‌های طولانی‌ مدت یا تماس مکرر با لباس نامناسب نیز می‌تواند عامل بروز شقاق باشد.

علل شقاق نوک سینه

بارداری و شیردهی

• دوره بارداری و شیردهی: بیشترین زمان بروز شقاق نوک سینه است. در این دوران تغییرات هورمونی باعث افزایش حساسیت پوست نوک سینه می‌شود.
• پر بودن و کشیدگی سینه‌ها: در دوران بارداری و شیردهی، پر شدن سینه‌ها باعث کشیده شدن پوست حساس نوک سینه و آرئول شده که احتمال ترک خوردگی را بیشتر می کند.
• نحوه نادرست شیردهی: اگر نوزاد نتواند به درستی نوک سینه را بمکد (قفل نشدن دهان کودک روی سینه)، فشار اضافی روی پوست نوک سینه وارد شده و باعث ترک‌های دردناک می‌شود و در اصطلاح شقاق سینه در شیردهی را ایجاد می کند.
• عفونت برفک: برفک دهانی (عفونت قارچی) در نوزادان ممکن است باعث ایجاد شقاق و ترک در نوک سینه مادر شود.

اصطکاک پوست

• اصطکاک مکرر بین نوک سینه و لباس یا وسایل ورزشی می‌تواند منجر به ایجاد ترک و زخم شود.
• ورزشکاران، به ویژه دوندگان مسافت طولانی، ممکن است دچار (نوک سینه دونده) شوند، یعنی ترک و التهاب در نوک سینه به دلیل اصطکاک زیاد لباس یا عرق.
• استفاده از لباس زیر یا پیراهن‌های نامناسب، جنس نامرغوب یا الیاف مصنوعی مانند نایلون می‌تواند تحریک و شقاق نوک سینه را افزایش دهد.
• موج‌سواران یا کسانی که فعالیت‌هایی دارند که تماس زیاد نوک سینه با اشیاء و آب دارد، نیز در معرض این مشکل قرار دارند.

واکنش‌های آلرژیک

مواد شیمیایی یا عطرهای موجود در شوینده‌ها، صابون‌ها، لوسیون‌ها و سایر محصولات آرایشی ممکن است باعث حساسیت و تحریک پوست نوک سینه شده و در نهایت باعث ایجاد شقاق سینه در بارداری و شیردهی شوند.

خشکی پوست و رطوبت بیش از حد

خشکی بیش از حد پوست باعث ترک‌خوردگی می‌شود، اما رطوبت بیش از اندازه (مثلاً نشت شیر، استفاده مکرر از پدهای پرستاری مرطوب) نیز می‌تواند محیط مناسبی برای تحریک پوست و شقاق سینه در بارداری باشند.

علائم شقاق سینه در بارداری

• درد و حساسیت شدید در نوک سینه هنگام لمس
• ترک‌های کوچک و دردناک روی نوک سینه یا آرئول
• قرمزی و التهاب پوست در اطراف نوک سینه
• حس سوزش یا خارش گاهی همراه با درد
• خشکی و پوسته‌پوسته شدن پوست
• خونریزی یا ترشح مایع از ترک‌ها

در موارد شدید ممکن است عفونت ایجاد شود که نیازمند است به دکتر مراجعه کنید.

درمان شقاق سینه در بارداری

درمان‌های خانگی و مراقبت‌های اولیه

• مرطوب نگه داشتن نوک سینه: مصرف روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل، روغن بادام یا کره شی (Shea butter) می‌تواند پوست نوک سینه را نرم و مرطوب نگه دارد و روند بهبودی را افزایش دهد.
• استفاده از شیر مادر: مالیدن مقداری شیر مادر به نوک سینه ( در برخی مادران باردار فرایند شیر زودتر اتفاق می افتد). شیر مادر به عنوان آنتی‌باکتریال‌های طبیعی، پوست را ترمیم و بازسازی می کند.
• شست‌وشوی ملایم: شستن نوک سینه‌ها فقط با آب گرم و بدون استفاده از صابون یا مواد شیمیایی که چربی طبیعی پوست را از بین می‌برد، توصیه می‌شود.
• دوری از لباس‌های تنگ یا نامناسب: از لباس های نخی و بدون الیاف مصنوعی که نوک سینه را تحریک نکند، استفاده کنید.پوشیدن لباس زیر و لباس‌های راحت، نخی و بدون الیاف مصنوعی تحریک‌کننده بسیار مهم است.
• کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم به تسکین درد کمک می‌کند.

کرم‌ها و پمادهای مفید

کرم‌های حاوی آلوئه‌ورا، ویتامین A و E و امگا ۳، هیالورنیک اسید و ویتامین B5 (پانتنول) تاثیر مثبتی بر ترمیم شقاق سینه در بارداری دارند. بهترین نمونه استفاده از کرم ترک سینه بیبی اسکین است.

مزایای کرم ترک سینه بیبی اسکین برای مادران شیرده

ترمیم سریع زخم‌ها و ترک‌های پوست: حاوی ویتامین B5 و ویتامین E برای بازسازی سلولی و کاهش التهاب
مرطوب‌ کننده قوی: وجود هیالورونیک اسید باعث حفظ رطوبت و جلوگیری از خشکی پوست می‌ شود
کاهش التهاب و سوزش: با خواص ضد التهابی طبیعی، قرمزی و درد را به حداقل می‌ رساند
فرمول ایمن برای مادر و نوزاد: بدون پارابن، مواد حساسیت‌ زا یا عطرهای مصنوعی

آیا شقاق نوک سینه فقط در زنان شیرده اتفاق می افتد؟

خیر، هر فردی ممکن است به دلایل مختلفی مانند اصطکاک زیاد یا واکنش‌های آلرژیک دچار شقاق نوک سینه شود، اماخطر ابتلا در زنان شیرده بیشتر است.

آیا شقاق نوک سینه باعث قطع شیردهی می‌شود؟

شقاق شدید و دردناک ممکن است مادر را از شیردهی باز دارد، اما با درمان‌های مناسب می‌توان ادامه شیردهی را بدون مشکل داشت. پیشنهاد می شود از کرم درمان شقاق سینه بیبی اسکین استفاده کنید.

آیا مصرف کرم‌ها یا روغن‌ها در دوران شیردهی بی‌خطر است؟

بیشتر روغن‌های طبیعی و کرم‌های خاص نوک سینه که بی‌خطر بودن آنها تأیید شده است، قابل استفاده هستند، اما بهتر است قبل از مصرف هر کرم جدید با پزشک مشورت کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر درد شدید باشد، ترک‌ها خونریزی کنند، علائم عفونت دیده شود یا درمان‌های خانگی موثر نباشند، حتماً باید به پزشک مراجعه کرد.

نتیجه گیری

شقاق سینه در بارداری یک مشکل شایع اما قابل پیشگیری و درمان است که با مراقبت صحیح، آموزش شیردهی و حفظ بهداشت پوست قابل کنترل می‌باشد. شناخت دقیق علل و علائم و استفاده از روش‌های درمانی مناسب خانگی یا پزشکی می‌تواند به مادران و دیگر افراد کمک کند تا این مشکل دردناک را به سرعت پشت سر بگذارند و از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دچار شقاق نوک سینه هستید، بهتر است از همین امروز اقدامات پیشگیری و درمانی را شروع کنید و در صورت نیاز از مشاوره مجرب ما استفاده کنید.